Başbakan Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin uzlaşıp AKP'li vekillerin imzasıyla Meclis'e sunulan anayasa değişikliği teklifinin görüşmelerinde sona gelindi. TBMM'de 12, 13, 14, 15, 16, 17 ve 18'inci maddeler de kabul edildi. Değişiklik teklifinin geneli üzerinden son oylama yapılacak.

Meclis’te 343 'evet' oyu ile kabul edilen değişikliği teklifinin 18. maddesi, partili Cumhurbaşkanı kavramını düzenliyor. 18. maddeye göre, "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine" dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek.”

341 'evet' oyuyuyla kabul edilen 17’nci maddede "TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak. Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27. Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve cumhurbaşkanı seçimiyle beraber yapılacak" düzenlemesi yer alıyor. 

Anayasa değişikliği teklifinin içerdiği hükümet sistemine uyumluluk için maddelerde değişiklik getiren 16. madde, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan 2. tur oylamanın üçüncü gününde 342 oyla kabul edildi. Bu madde ile "Bakanlar Kurulu" yeni sistemde olmayacak. Yürütme yetkisi ve görevi ise, Cumhurbaşkanı tarafından anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılabilecek. Kamu tüzel kişiliği, mevcut sistemde yalnızca kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulurken, yeni sistemde bu hüküm "kamu tüzel kişiliğinin ancak kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur" şeklinde değiştirilecek. Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) yapısıyla ilgili hükümde değişiklik getiren maddede, "Milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, TBMM'ye karşı cumhurbaşkanı sorumlu olacak" ifadesi yer alıyor.

15. maddeye göre, kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılacak. Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, mali yılbaşından en az 75 gün önce TBMM'ye sunacak ve teklif Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek.

Teklifin 14. maddesi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) adını, Hakimler ve Savcılar Kurulu olarak değiştiriyor. Kurul üyelerinin seçimi de bu maddeyle yeniden düzenleniyor.

Askeri mahkemeleri düzenleyen 13'üncü madde de, 343 oyla kabul edildi. 136 da ret oyu alan 13. madde "disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemelerin" kurulmasının önünü kesiyor. Düzenlemede, "Ancak savaş halinde, asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilir" deniliyor.

Teklifin "Olağanüstü hal (OHAL) yönetimini" düzenleyen 12. maddesi de, 342 oyla kabul edilirken, 138 milletvekili de "Hayır" oyu verdi. 2 oy geçersiz sayıldı, 2 oy da boş çıktı. Teklifin 12. maddesi, Cumhurbaşkanına "doğal afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinin yanı sıra savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması; anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması; şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde" OHAL ilan etme yetkisi veriyor.

CHP, Erbakan ve Türkeş'in açıklamalarını dinletti

CHP'li Özgür Özel, Meclis'te anayasa değişikliği teklifinin son maddesi için görüşmeler yapılırken, hayatını kaybeden Milli Görüş’ün lideri Necmettin Erbakan ve MHP’nin kurucu lideri Alparslan Türkeş’in başkanlık sistemine karşı çıkan ifadeleri yer aldığı bir videoyu kürsüden dinletti.

“Oylama işlemi tamamlanamaz, arkadaşlarımızı getirin!”

Meclis’te anayasa değişikliği teklifinin 2. turunda HDP, tutuklu bulunan ve oy kullanamayan 11 milletvekilini tekrar gündeme getirdi. TBMM Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı’nın “Oy kullanmayan milletvekil var mı?” sorusuna tutuklu milletvekillerinin isimleri sayılarak cevap verildi.

Bahçekapılı, Nazlıaka'ya kürsüden söz vermedi

Dün 4 maddenin kabul edildiği, kadın vekiller arasında kavganın çıktığı, yaralananların olduğu görüşmelerin ardından dün kendini kürsüye kelepçeleyen Aylin Nazlıaka kürsüden söz istedi. Meclis Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı yerinden söz verdi.

TBMM oturumu gergin başladı

Dün kadın vekiller arasında çıkan kavganın ardından Genel Kurul, bugün de MHP ile CHP arasındaki "bakan pazarlığı" tartışmasıyla açıldı. CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, Sözcü gazetesinin "Başkanlık döneminde bakanlar dışarıdan atanırken MHP'ye yakın, MHP'li bakanlar atanabilir" iddiasını gündeme getirince MHP’li Divan Üyesi Zihni Açba, “Kim pazarlık yaptıysa şerefsizdir, ama yapılmadığı halde yapıldı diyen de beş katı şerefsizdir” diye bağırdı.

İkinci turun üçüncü günü öncesi kulise neler yansıdı?

Anayasa değişikliği teklifinde MHP'nin desteğini alan AKP'nin, referandumda da ülkücü tabana yönelik mesaj için MHP'lileri kabineye alacağı iddia edildi. Başbakan Yıldırım'ın "Başkanlık döneminde bakanlar dışarıdan atanırken MHP'ye yakın, MHP'li bakanlar atanabilir" açıklaması bu beklentiyi artırdı. Kulislerde 2019 seçimlerine kadar MHP'nin de 4-5 bakanla hükümete alınacağı, 2019'da hayata geçecek partili cumhurbaşkanlığı sisteminde ise MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin cumhurbaşkanı yardımcısı olacağının konuşulduğu belirtildi.