Türk ekonomisinin dengesinin, Nisan 2018’den sonra döviz kurlarındaki artışla birlikte bozulmasının ardından yaşanan yüksek enflasyon, faizlerin ve döviz kurlarının yükselmesiyle finansman maliyetlerinin artması ve talebin daralmasının bir neticesi olarak yatırımlarda düşüş görüldü. Küçülen ekonomi, işsiz sayısında zirveye çıkılması halkın alım gücünü olumsuz olarak doğrudan etkiledi. Bunun yanı sıra tüm emeklilerin ve memurların maaş artışının ister doğrudan ister enflasyon farkı ödenerek gecikmeli olarak resmi tüketici fiyatları enflasyonu kadar artması, buna karşın çalışanların ve emeklilerin gıda, ulaşım, enerji gibi çok kullandığı alanlarda enflasyonun yüksek seyretmesi de alım gücünü düşürdü. Halkın sokaktaki enflasyonun açıklanan enflasyondan fazla olduğu söylemi de işin tuzu biberi oldu. Bu düşüncenin, örnekleyince çok da yabana atılır gibi olmaması da ayrı bir konudur.

İşletmeler, tasarrufa girmeleri gerektiğinde ilkin yatırımlarını ertelerler ve personel çıkarırlar. Kriz geçene kadar rutin ana faaliyet konularını sürdürmeye çalışırlar.

-Sıkıntıya girince tatilden kesiyoruz

Bireyler ise, gıda, yakıt, kira, eğitim, sağlık gibi temel harcamalarından çok fazla kesemedikleri için, yatırım kararlarını ertelerler. Ayrıca temel ihtiyaçları dışındaki harcamaları azaltma veya durdurma yolunu izlerler. Bunların başında da eğlence ve tatil harcamaları gelir.

2018 ve 2019 yaz yani Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan ana tatil dönemi istatistiklerine baktığımızda, Türk halkının seyahat ve geceleme sayılarını azalttığı, tatildeki süreyi kıstığını görüyoruz.

-Yaz tatiline çıkan sayısı 735 bin azaldı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı hane halkı yurt içi turizm, III. Çeyrek: Temmuz-Eylül 2019 verilerine göre, yurt içinde ikamet edenlerden bir ve daha fazla geceleme kaydıyla ülke içinde yaptıkları seyahat sayısı Temmuz-Eylül döneminde, yüzde 1,84 azalarak 32 milyon 537 binden 31 milyon 939 bine indi. Seyahate çıkan sayısı ise yüzde 2,94 azalmayla 24 milyon 999 binden 24 milyon 264 bine geriledi. Nüfus artışına rağmen yaz tatiline çıkan sayısı 735 bin kişi azaldı.

-Gecelemedeki azalma sayısı 23,7 milyon

Geceleme sayısı yüzde 7,12 oransal, 23 milyon 696 bin miktar azalmasıyla 333 milyon 38 binden 309 milyon 342 bine indi.

İşin ilginci, halkın 1-3 geceleme sayısını artırmasına karşın, 4 ve daha fazla geceleme sayısını düşürmesi oldu. 1-3 gecelemede sayı yüzde 13,7 artarken, 4 ve daha fazla gecelemede sayı yüzde 10,59 düştü. Bu da halkın tatil süresini kısalttığı anlamına geliyor. Nitekim 2018 yılının aynı döneminde 10,2 olan geceleme sayısı bu yıl 9,7’ye indi.

-Sayılardaki azalmaya rağmen tatil harcamalarında artış

Üçüncü çeyrekte seyahate çıkan, seyahat, geceleme sayıları 2018’in aynı dönemine göre azalırken, toplam seyahat harcamaları 2,2 milyar liralık artışla 21,1 milyar liradan 23,3 milyar liraya çıktı. Sayılardaki azalışa karşın seyahat harcamalarındaki yüzde 10,43’lük artış da seyahat maliyetlerindeki artışı ortaya koyuyor. Bu çeyrekte yapılan seyahat harcamalarının geçen yılın aynı çeyreğine göre değişim oranları incelendiğinde en fazla artış yüzde 36,1 ile sağlık harcamalarında, yüzde 21,1 ile spor, eğlence, eğitim, mücevher, altın, gümüş, halı, kilim gibi diğer harcamalarda, yüzde 14,3’ü ise konaklama harcamalarında oldu.

-Çoğu akraba ziyaretine gidiyor

Seyahate çıkanların yüzde 60,5’inin yakınlarını ziyaret amacıyla hareket etmesi, sadece üçte birinin (yüzde 33,8) gerçek anlamda tatil olan “gezi, eğlence, tatil” yapması da halkın durumunu gösteriyor. Yakın ziyareti demek konaklama giderlerinden tasarruf anlamına geliyor ki ülkemizde yaygın olan köy ziyaretleri de bu kapsamda değerlendiriliyor. Nitekim, seyahat edenlerin sadece yüzde 7,2’i otellerde, yüzde 1,7’si pansiyonlarda, yüzde 23,1’inin kendi evinde, yüzde 62,6’sı arkadaş, akraba evinde kalması da durumu özetliyor.

-82,5 milyonluk nüfusun sadece 24,3 milyonu yaz seyahatine çıkabildi

Bütün bunlardan çıkan sonuç 82,5 milyonluk ülke nüfusunun sadece 24,3 milyonu yaz seyahatine çıkabildi. Üstelik seyahate çıkanların yüzde 91,1’i otel ve pansiyonda kalamadı. Tatile çıkamıyoruz, çıksak da daha az para harcamak için yakın, akrabalara gidiyoruz. Seyahat süresini de gittikçe azaltıyoruz. Tatil yapamayan toplum, stresle baş edemez.

Seyahate çıkan, seyahat ve geceleme sayıları, toplam seyahat harcamaları:

(III. Çeyrek: Temmuz-Eylül 2018-2019)

Kaynak: TÜİK