Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, haziranda 48,1’e gerileyerek Türk imalat sektörünün performansında yavaşlamaya işaret etti. Söz konusu yavaşlama 2020 yılının başındaki ilk Covid-19 dalgasından bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti. Böylece faaliyet koşulları üst üste dört ay ivme kaybı sergiledi.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporuna göre, anket verileri mayısta gözlenen iyileşme belirtilerinin haziranda birçok sektörde geri çekildiğine işaret etti. Takip edilen 10 sektörün dokuzunda yeni siparişler gerilerken üretim de sektörlerin büyük bir bölümünde yavaşladı. Enflasyonist baskılar ise yüksek seyrini korudu. Firmaların karşılaştığı birçok zorluğa rağmen takip edilen sektörlerin çoğunluğunda istihdam artışı devam etti.

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2022 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, mayıs ayında 49,2 olarak ölçülen manşet PMI haziranda 48,1’e gerileyerek Türk imalat sektörünün performansında yavaşlamaya işaret etti. Söz konusu yavaşlama 2020 yılının başındaki ilk Covid-19 dalgasından bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti. Böylece faaliyet koşulları üst üste dört ay ivme kaybı sergiledi. 

Fiyat artışları ve zorlu ekonomik koşullar ikinci çeyrek sonunda talep ortamının zayıflamasında etkili oldu. Hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamalar mayıs ayına göre daha belirgin gerçekleşti. İstihdam son anket verilerinde de olumlu gelişme kaydedilen alanlardan biri olmayı sürdürdü ve firmalar personel sayılarını artırmaya devam etti. Ancak istihdamdaki artış, 25 aydır devam eden yükseliş döneminin ikinci en düşük hızında kaydedildi. Firmalar, yeni sipariş alımlarındaki yavaşlamaya paralel olarak satın alma faaliyetlerini azaltma eğilimini sürdürdü. Haziranda enflasyonist baskılar güçlü seyretti. Hem girdi maliyetleri hem de nihai ürün fiyatlarında artış hızları seri ortalamalarının üzerinde kaldı. Anket katılımcılarına göre, girdi fiyatlarındaki yükselişte ham madde ve enerji maliyetlerindeki artışın yanı sıra döviz kurlarındaki olumsuz seyir etkili oldu. Böylece firmalar satış fiyatlarını keskin bir şekilde artırdı. Öte yandan, bu artış geçen yılın eylül ayından beri en ılımlı düzeyde gerçekleşti. Ham madde yetersizlikleri, tedarikçilerin teslimat sürelerinin uzamaya devam etmesinde rol oynadı. Tedarik zincirlerindeki aksaklıklar mayıs ayına göre artmasına rağmen, en kötü gecikmelerin yaşandığı geçmiş dönemlerle kıyaslandığında çok daha hafif seyretti. 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: 

“Türk imalatçıları son dönemde zorlu bir piyasa ortamıyla karşı karşıya. Fiyat artışları ve talep zayıflığının etkisiyle yeni siparişlerde yavaşlama ve üretimde geri çekilme gözleniyor. İstihdamdaki artışlar yine anketin başlıca olumlu gelişmesi olsa da söz konusu artış oran olarak son iki yılın en ılımlı seviyelerinde kaydedildi. Önümüzdeki aylarda firmalar açısından zorlu koşulların devam etmesi muhtemel görünüyor.”

Takip edilen 10 sektörün çoğunda üretim yavaşladı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI haziran ayı raporuna göre, anket verileri mayısta gözlenen iyileşme belirtilerinin haziranda birçok sektörde geri çekildiğine işaret etti. Takip edilen 10 sektörün dokuzunda yeni siparişler gerilerken üretim de sektörlerin büyük bir bölümünde yavaşladı. Enflasyonist baskılar ise yüksek seyrini korudu. Firmaların karşılaştığı birçok zorluğa rağmen takip edilen sektörlerin çoğunluğunda istihdam artışı devam etti. Haziranda yalnızca giyim ve deri ürünlerinin yeni siparişleri büyüme bölgesinde kalırken altı sektörde siparişler büyümeden düşüşe geçti. En keskin yavaşlamalar sırasıyla metalik olmayan mineral ürünler ve ana metal sanayi sektörlerinde kaydedildi.

Yeni siparişlerdeki görünüme paralel olarak üretimde de en belirgin yavaşlama metalik olmayan mineral ürünler sektöründe gerçekleşti. Giyim ve deri ürünleri, kara ve deniz taşıtları, makine ve metal ürünler olmak üzere sadece üç sektörün üretimi artış kaydetti. Mayıs ayında üretimini artıran sektör sayısı yedi olarak gerçekleşmişti. 

Talep koşullarının zorlu seyrettiğine ilişkin belirtilere rağmen sektörlerin çoğu yıl ortası itibarıyla istihdam hacmini genişletmeye devam etti. İstihdamdaki en güçlü artış kara ve deniz taşıtları sektöründe izlenirken bu sektörü makine ve metal ürünler takip etti. Yeni siparişlerde ve üretimde görülen eğilimleri yansıtacak şekilde, yeni işe alımlar konusunda da en temkinli sektör metalik olmayan mineral ürünler oldu. 

Önceki aylarda görülen tablodan farklı olarak haziranda girdi maliyetleri enflasyonu yeniden hızlanma işaretleri verdi. Girdi fiyatlarında en yüksek artış gıda ürünlerinde gerçekleşirken mayıs ayına kıyasla enflasyondaki en belirgin ivmelenme ise tekstil sektöründe kaydedildi. Firmaların maliyet artışlarını müşterilerine yansıtması sonucunda nihai ürün fiyatlarındaki en hızlı artış da gıda ürünlerinde kaydedildi. Satış fiyatlarının en düşük oranda arttığı sektör ise ana metal sanayi oldu. Birçok sektörde tedarik zinciri aksamalarının hafiflediğine ilişkin sinyaller devam etti.