Borsatek’te 23 Ekim 2019 tarihinde yayınlanan “Ekonomide Yaşananların Maliyeti” başlıklı yazımda, “Döviz kurlarında Nisan 2018 tarihinden itibaren başlayan yükselme, dalgalanma, dengesizlik, istikrarsızlık… adına ne derseniz deyin, Türkiye ekonomisini hemen her alanda büyük oranda olumsuz etkiledi. Ekonomi, küçülmeye başladı. İşsizlik, enflasyon, faiz oranları arttı” satırlarını kullanmıştım.

Nisan 2018 ile başlayan bu dönemde, olumsuz etkilenme sadece bu alanlarda da olmadı. Yatırım araçları da son derece dengesiz hareket etti. Getirisi enflasyonun oldukça üzerinde gerçekleşen külçe altın, ABD Doları gibi yatırım araçları olurken, esas kayıp borsada yaşandı.

Bu dönemde (Mart 2018-Ekim 2019) tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) yüzde 29,5, yurt içi üretici fiyatları endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 35,4 arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Finansal Yatırım Araçları Reel Getiri Oranları bülteni verilerinden yapılan hesaplamaya göre, 19 aylık sürece nominal kazançta ilk sırayı yüzde 67,9 ile külçe altın alırken, ABD Doları yüzde 48,9 ile ikinci, Euro yüzde 33,4 ile üçüncü oldu. Bu dönemde, brüt mevduat faizinin nominal getirisi yüzde 32,5, devlet iç borçlanma senetleri yüzde 24,4 ile külçe altın, Dolar ve Euro’yu izlediler. Bu sürede tek nominal değer kaybı yüzde 14,9 ile BIST 100 endeksinde görüldü.

Getiriye reel açıdan bakıldığında, Yİ-ÜFE’ye göre bu yatırım araçları içinde külçe altın ve ABD Doları dışında reel getiri sağlayan olmadı. Külçe altında yüzde 24, ABD Doları’nda yüzde 9,9 reel getiri oldu. Buna karşın paralarını Euro’ya yatıranlar yüzde 1,5, mevduat faizine (brüt) yatıranlar yüzde 2,2, devlet iç borçlanma senetlerine yatıranlar yüzde 8,2 reel kayıp yaşadılar. Borsaya (BIST 100 endeksi) yatıranların reel kaybı ise yüzde 37,2’yi buldu.

TÜFE bazında ise külçe altın, ABD Doları, Euro, brüt mevduat faizi reel getiri sağlarken, devlet iç borçlanma senetleri ve borsaya (BIST 100 endeksi) yatıranlar reel kayıp yaşadılar. Reel getiri külçe altında yüzde 29,7, ABD Doları’nda yüzde 15, Euro’da yüzde 3, mevduat faizinde (brüt) yüzde 2,4 olurken, devlet iç borçlanma senetleri yatırımcısına yüzde 3,9 kayıp yaşattı. Borsaya yatırımlar ise reel olarak paralarının üçte birinden fazlasını (yüzde 34,2) kaybettiler.

Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla parası nominal olarak;

Külçe altında 167 bin 872 lira,

ABD Doları’nda 148 bin 917 lira,

Euro’da 133 bin 359 lira,

Mevduat faizinde (brüt) 132 bin 480 lira,

Devlet iç borçlanma senetlerinde 124 bin 370 lira oldu.

Borsada (BIST 100 Endeksi) 85 bin 124 liraya indi. .

Nominal olarak Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla kayıp-kazancı;

Külçe altında 67 bin 872 lira,

ABD Doları’nda 48 bin 917 lira,

Euro’da 33 bin 359 lira,

Mevduat faizinde (brüt) 32 bin 480 lira,

Devlet iç borçlanma senetlerinde 24 bin 370 lira kazanç sağlanırken.

Borsada (BIST 100 Endeksi) 14 bin 876 lira kayıp yaşandı.

Yİ-ÜFE bazında Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla reel parası;

Külçe altında 123 bin 949 lira,

ABD Doları’nda 109 bin 933 liraya çıkarken.

Euro’da 98 bin 462 lira,

Mevduat faizinde (brüt) 97 bin 813 lira,

Devlet iç borçlanma senetlerinde 91 bin 826 lira,

Borsada (BIST 100 Endeksi) 62 bin 846 liraya indi.

Yİ-ÜFE bazında Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla reel kayıp-kazancı;

Külçe altında 23 bin 949 lira,

ABD Doları’nda 9 bin 933 lira kazanç şeklinde gerçekleşti.

Euro’da 1538 lira,

Mevduat faizinde (brüt) 2 bin 187 lira,

Devlet iç borçlanma senetlerinde 8 bin 174 lira,

Borsada (BIST 100 Endeksi) 37 bin 154 lira kayıp görüldü.

TÜFE bazında Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla reel parası;

Külçe altında 129 bin 683 lira,

ABD Doları’nda 115 bin 41 lira,

Euro’da 103 bin 24 lira,

Mevduat faizinde (brüt) 102 bin 349 liraya yükselirken,

Devlet iç borçlanma senetlerinde 96 bin 85 lira,

Borsada (BIST 100 Endeksi) 65 bin 766 liraya düştü.

TÜFE bazında Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla reel kayıp-kazancı;

Külçe altında 29 bin 683 lira,

ABD Doları’nda 15 bin 41 lira,

Euro’da 3 bin 24 lira,

Mevduat faizinde (brüt) 2 bin 349 lira kazanç sağlandı.

Devlet iç borçlanma senetlerinde 3 bin 915 lira,

Borsada (BIST 100 Endeksi) 34 bin 234 lira kayıp meydana geldi.