Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 10 Haziran 2020-Çarşamba günü ilan edilecek Mart-2020 dönemi işsizlik oranında ekonomi normal seyrinde gitseydi ortaya koyacakları tahminlerden, COVID-19 şokuna bağlı olarak kayda değer sapmalar yaşanmasını  beklediğini bildirdi.

Ekonomi normal seyrinde gitseydi Mart 2020 döneminde ilişkin  tahminlerinin işsizlik oranlarının azalması yönünde olacağını  vurgulayan SPM Araştırmacısı Pınar Kaynak, “Fakat, COVID-19 sebebiyle Türkiye ve tüm dünya daha önce benzeri görülmemiş bir şokla karşı  karşıya. Dolayısıyla hem karşı karşıya kalmış olduğumuz şokun bir  örneğinin daha önceden görülmemesi, hem de elimizdeki verilerin mevcut  durumu yansıtmakta yüzde yüz yeterli olmaması sebebiyle  COVID-19’un  işgücü piyasalarına yansımalarını kestirmek oldukça güç. Bu sebeple,  bu bültende işgücü piyasaları normal seyrinde gitseydi, işsizlik  verileri hangi yönde değişirdi sorusunun cevabını vermiş olacağız.

Fakat yayınladığımız değerlerden sapmalar olması şaşırtıcı  olmayacaktır. Diğer yandan özellikle işsizlik verilerinin beklenen  değerlerden ne kadar saptığını görmenin de ekonomistler ve politika  yapıcılar için oldukça ilginç olduğunu düşünüyoruz” değerlendirmesinde  bulundu.

COVID-19 olmasaydı Mart-2020 döneminde işsizlik 1 puan azalarak  yüzde 12,6’ya düşebilirdi

KAYNAK, Mart-2020 dönemi için ekonominin ‘normal’ seyrinde gittiği  alternatif bir senaryoda genel işsizlik oranının 1 puan, tarım dışı  işsizlik oranının ise 1,2 puan azalarak sırasıyla yüzde 12,6 ve yüzde 14,2 seviyelerinde seyretmesini  mevsimsellikten arındırılmış tarım  dışı işsizlik oranının ise 0,4 puan azalarak yüzde 14,2 düzeyine  inmesini beklediklerini ifade etti. KAYNAK, “İstihdam oranının ise 0,9  puan artarak yüzde 44 seviyesine çıkmasını, sanayi istihdamının ise  ufak bir artışla 5 milyon 614 bin kişi olarak açıklanmasını beklerdik.

Ancak altını çizdiğimiz gibi, tüm dünyanın içinde bulunduğu sıra dışı  duruma bağlı olarak, açıkladığımız tahminlerden kayda değer sapmalar  olması şaşırtıcı olmayacaktır” diye konuştu.

Mart-2020 Dönemi İşsizlik Verileri 10 Haziran tarihinde İlan Edilecek

SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan, ekonomi normal seyrinde gitseydi istihdam  piyasasında hangi rakamların açıklanabileceğine yönelik tahminler TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik  oranı, mevsimsel etkilerden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı,  istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu  göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim
Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Haziran-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının  sonuçlarını açıklarken, Mart-2020 dönemine ait 10 Haziran’da ilan  edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı. 

Geçtiğimiz ay yayınlanan bültende işsizlik verilerinde azalış  bekledikleri anımsatılan SPM çalışmasında, 11 Mayıs tarihinde  açıklanan Şubat 2020 dönemi işsizlik oranı ile tarım dışı işsizlik  oranının bu tahmine paralel olarak gerilediği ve sırasıyla yüzde 13,6  ve yüzde 15,4’e indiği bildirildi. Çalışmada MEA tarım dışı işsizlik  oranının da 0,1 puan azalarak yüzde 14,6 olduğu kaydedildi.

COVID-19, işsizliği belirleyen tüm göstergeleri negatif etkiledi,  ama etkileme düzeyini belirlemek mümkün değil

SPM çalışmasının sonuç bölümünde, COVID-19’a bağlı olarak  işsizliği etkileyen temel göstergelerde yaşanmaya başlanan olumsuz  seyir şu şekilde açıklandı: “İhracat, Şubat dönemine göre yüzde 9  oranında azalırken, yatırım malları ithalatı yüzde 5, hammadde  ithalatı ise yüzde 10 oranında azalmıştır. Yine aynı dönemde kapasite  kullanım oranı imalat sanayinde 0,7 puan azalırken, MEA sanayi üretim  endeksi 8,5 puan azalmıştır. Bu değerlerin ne kadarının COVID-19’a  bağlı sapmaları içerdiğini bire bir saptamak mümkün olmasa da, Mart  dönemi işsizlik oranlarını yukarı yönlü etkilemesi ve dolayısıyla  işsizlik oranlarındaki azalma eğilimini yavaşlatması şaşırtıcı  olmayacaktır.”

COVID-19 etkisine girilmezden önceki Şubat ayında KKO artışa  geçmişti

SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların  yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara  göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO), Şubat 2020 döneminde geçen yılın aynı ayına göre iki puan artarak  yüzde 76 seviyesine ulaştığı, bu rakamın Ocak 2020 dönemi imalat  sanayi KKO seviyesinden 0,5 puan yüksek olduğu anlatılarak, “Son dokuz  aylık dönemde dibi gören KKO, Şubat döneminde yeniden artışa  geçmiştir” değerlendirmesinde bulunuldu.

Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım  oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre Ocak 2020’de  tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir  önceki aya göre 0,4 puan azalarak yüzde 74,2 seviyesine inerken, aynı  dönemde ara malları imalatı KKO’nun yüzde 75’ten yüzde 76,1’e  yatırım  malları imalatı KKO’nun ise yüzde 75,2’den yüzde 76,4’e çıktığı  görülmektedir. Dolayısıyla, tüketim malları KKO’sunun azalmaya devam  ettiği görülürken  ara ve yatırım malları KKO’larının artma eğilimine  geçtiği görülmektedir” denildi.