Yaş yapısı, artış oranı ve eğitim seviyesi gibi unsurlarıyla nüfus, ekonomisine, siyasi-askeri-diplomatik gücüne etkisiyle bir ülkenin en önemli avantaj veya dezavantajlarından biridir. Türkiye için hızla yaşlanmasına rağmen Avrupa’ya göre oldukça genç, dinamik bir nüfusa sahiplik önemli bir potansiyeldir. Tabii bu potansiyelin değerlendirilmesi gerekir. Makul bir nüfus artış hızı, yüksek eğitim seviyesi bu açıdan çok önemlidir.

Olaya Türkiye açısından bakarsak, nüfus, oranı düşse de artmaya devam ediyor. Nitekim, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, 31 Aralık 2019 tarihi itibarıyla ülke nüfusunu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 83 milyon 154 bin 997 kişi olarak açıkladı.

Nüfusun 2019 yılında 1 milyon 151 bin 115 kişi arttığı ve yıllık nüfus artış hızının bir yılda binde 14,7’den binde 13,9’a düştüğü görülüyor. Erkek nüfusu kadın nüfusundan 287 bin 275 daha fazla ama kadınlar nüfus farkını hızla kapatıyor. Kadınların nüfusa oranı yüzde 49,8’de kalırken, erkek nüfus oranı yüzde 50,2’yi buluyor.

-Ülke nüfusu binde 13,9, yabancı nüfus binde 264,4 arttı

Yabancı nüfus hızla artıyor. Türkiye’de ikamet eden yabancı nüfus bir önceki yıla göre 320 bin 146 kişi artarak 1 milyon 531 bin 180 kişi oldu. Ülke nüfusu binde 13,9 artarken, yabancı nüfustaki artış binde 264,4’ü buluyor. Üstelik Türkiye ikamet veya çalışma iznine sahip kişileri, uluslararası koruma kimlik belgesi ve geçerli adres beyanı olan kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından izinle çıkmış, geçerli adres beyanı bulunan mavi kart hamili kişileri kapsıyor. Kurs, turizm, bilimsel araştırma ve benzeri nedenlerle 3 aydan kısa süreli vize veya ikamet iznine sahip yabancılar ile geçici koruma statüsüyle ülkede bulunan Suriyeliler nüfusa dâhil edilmedi.

Her ne kadar ülke nüfusu 83 milyon 154 bin 997’ye çıksa da Göç İdaresi Genel Müdürlüğü verilerine göre, geçici koruma kapsamındaki Suriyeli sayısı 2019 sonu itibarıyla 3 milyon 576 bin 370 kişi bulunuyor. Bu kapsamda İstanbul’daki nüfus 483 bin 445’e ulaşıyor.

-Yabancı ve Suriyeli sayısı 5,1 milyonu, İstanbul 16 milyonu geçti

Türkiye ikamet eden yabancılar ve geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin toplam nüfusu 5 milyon 107 bin 550’ye yükseldi.

Geçi koruma kapsamındaki Suriyelileri de dahil ettiğimizde Türkiye’de yaşayan nüfusun 86 milyon 731 bin 367’ye, İstanbul nüfusu ise 16 milyon 2 bin 712’ye çıkıyor.

Yabancılar hariç Türkiye nüfusu ise sadece 81 milyon 623 bin 817 kişi.

-Nüfusta seçimin etkisi görüldü

İstanbul'un nüfusu, bir önceki yıla göre 451 bin 543 kişi artarak 15 milyon 519 bin 267 kişiye ulaştı. Türkiye nüfusunun yüzde 18,66'sının ikamet ettiği İstanbul'u, 5 milyon 639 bin 76 kişiyle Ankara, 4 milyon 367 bin 251 kişiyle İzmir, 3 milyon 56 bin 120 kişiyle Bursa ve 2 milyon 511 bin 700 kişiyle Antalya izledi.

En az nüfus ise 84 bin 660 kişiyle Tunceli’de. Bayburt’un, 84 bin 843, Ardahan’ın 97 bin 319, Kilis’in 142 bin 490, Gümüşhane’nin ise 164 bin 521 nüfusu bulunuyor.

Türkiye’de geleneksel bir durum olan seçimlerde özellikle yerel seçimlerde memleketlerinde oy kullanma isteği, nüfus rakamlarına da yansıdığı görülüyor.

31 Mart 2019 yerel seçimlerinde memleketlerinde oy kullanmak isteyen özellikle büyükşehirlerde yaşayan binlerce vatandaş ikametgahlarını köylerinin, kasabalarının bulunduğu illere almışlardı. Görünen o ki seçimden sonra ikametgahlar yeniden büyük şehirlere kaydırıldı.

-Seçimde ikametgahlarını memleketine götüren seçmenler geri döndüler

İstanbul nüfusu bir yılda 451 bin, Ankara nüfusunu 135 bin artırdılar

Örneğin İstanbul’da yıllık nüfus artışı 2018’de sadece 38 bin 493’de kalırken, 2019’da ikametgah taşımanın etkisiyle 451 bin 543’e çıktı. Aynı şekilde Ankara nüfusundaki artış 2018 ve 2019 yıllarında 58 bin 959’dan 135 bin 91’e yükseldi. Bu durum daha az olarak Antalya, Kocaeli, Gaziantep, Adana gibi bazı diğer büyük şehirlerde de görüldü.

Buna karşın, seçim döneminde büyükşehirlerden nüfus alan Çankırı, Ordu, Sivas, Erzurum, Çorum, Giresun, Hakkari, Rize, Elazığ, Kastamonu, Yozgat gibi ilerde geçen yılki yüksek nüfus artışı yerini nüfus azalmasına bıraktı. 2018’de Çankırı’nın nüfusu İstanbul’a yakın miktarda 30 bin 288, Ordu’nun nüfusu 29 bin 591, Sivas’ın nüfusu 25 bin 307 artmıştı. 2019’da Çankırı nüfusu, 20 bin 573, Ordu nüfusu 17 bin 734, Sivas nüfusu ise 7 bin 652 azaldı.

-Nüfus hızla yaşlanıyor

Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıdır. 2019’da, 2018’e göre 32’den 32,4’e yükseldi. Bu rakam erkeklerde 31,7, kadınlarda 33,1 düzeyinde. 2007 yılında ortanca yaş erkeklerde 27,7, kadınlarda 28,8 idi. Bu durum Türkiye nüfusunun hızla yaşlandığını gösteriyor. Ortanca yaş Sinop’ta 40,8’i bulurken, Şanlıurfa’da 20,1’e kadar iniyor.

Çalışma çağı olarak tanımlanan 15-64 yaş grubundaki nüfusun oranı, 2007 yılında yüzde 66,5 iken 2019 yılında yüzde 67,8'e yükseldi. Diğer yandan çocuk yaş grubu olarak tanımlanan 0-14 yaş grubundaki nüfusun oranı yüzde 26,4'ten yüzde 23,1'e gerilerken, 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı ise yüzde 7,1'den yüzde 9,1'e çıktı. Görüldüğü gibi çocuk sayısının nüfus içindeki oranı düşerken, 65 ve daha yukarı yaştakilerin oranı artıyor.

Türkiye nüfusu ve yıllık artış miktarı: