Borsa İstanbul; cazip değerlemeler ile artan iskontolar, bilanço sezonunda beklentileri aşan şirket kârlılıkları, hisse geri alım programları, emtia üreticisi firmalar, yabancı takas oranının tarihi düşük seviyede olması ve negatif reel faiz ortamı piyasaların performansında katalizör olan ana unsurlar olarak yer aldı.
Bloomberg'in haberine göre 2022 yılına diğer endekslere görece daha kuvvetli performansla giriş yapan MSCI Türkiye endeksi, bu sabah itibarıyla (10:00) yüzde 6 getiri sağladı. Bu süre zarfında; MSCI Gelişmekte olan ülkeler endeksi yüzde 9, MSCI Dünya endeksi ve MSCI AC Asya Pasifik ise yüzde 8 kayıpla işlem görüyor. Yılbaşından bu yana en iyi performans gösteren MSCI EM Latin Amerika endeksinde getiri yüzde 15 ile öne çıkıyor. Borsa İstanbul özelinde; cazip değerlemeler ile artan iskontolar, bilanço sezonunda beklentilerin üstüne çıkan şirket kârlılıkları, hisse geri alım programları, emtia üreticisi firmalar, yabancı takas oranının tarihi düşük seviyede olması ve negatif reel faiz ortamı piyasaların performansında katalizör olan ana unsurlar olarak yer aldı. Diğer taraftan risk iştahını bozan unsurlarda; Rusya - Ukrayna jeopolitik tansiyonu, emtia fiyatlarındaki yukarı yönlü seyrin devamı, ülke kredi notundaki indirim, zayıf küresel risk iştahı, yabancı çıkışının sürmesi ve artan enflasyonist ortamla merkez bankalarının sıkılaşmaya evrilen para politikaları öne çıkıyor.
Sıcak gelişmelerin piyasa oynaklığı üzerinde oldukça etkili olduğu 2022 yılında, lokal piyasalardaki ılımlı seyir gözlemleniyor. Öyle ki yılbaşından bu yana BIST 100 endeksi TL bazlı yüzde 15, dolar bazında ise yüzde 3 oranında yatırımcılarına getiri sağladı. Hacim tarafında ise; yıl başından bu yana ortalama 30 milyar TL ile endeks geçen yılın ortalama işlem hacmi olan 22 milyar TL’nin üzerinde performans sergiliyor. Sektörel performansta ise özellikle ulaştırma TL bazı yüzde 30’un üzerinde getiri ile öne çıkıyor. Fakat yatırımcılar nezdinde mevcut Borsa İstanbul performansı aynı hissiyatı vermedi. BIST 100 endeksinde yılbaşından bu yana; 33 şirket TL bazında götürü tarafında yer alırken, sadece 33 firma BIST100 endeksinin üzerinde getiri sağladı. 2022 yılında TL’nin dolar karşısındaki değeri yüzde 11 seviyelerindeyken, BIST 100’de dolar bazında getiri tarafında yer alan şirket sayısı sadece 36.
Yabancı sahiplik azaldı
Son yıllarda Borsa İstanbul’un küresel piyasalardaki gelişmelere hassasiyetinin azalmasındaki en önemli gerekçelerinden biri ise yabancı sahiplik oranındaki azalmadır. Endekste tarihi yabancı sahiplik oranı yüzde 60 seviyesinde iken, özellikle 2019 yılı sonrasında başlayan hızlı yabancı çıkışı ile bugün gelinen seviye yüzde 37,6’ya evrildi. 2018 yılından bu yana yabancı çıkışı nette 9 milyar dolara ulaşırken, yabancı hisse stoku 19 milyar doların altına sarktı. 17 Mart 2021 ve 17 Mart 2022 tarihleri arasında BIST30 şirketleri arasında yabancı takası azalan şirket sayısı 24 olurken, sadece 6 şirketin yabancı takas oranında artış izlendi. Yabancı takası en fazla alan şirket; yüzde 65’ten yüzde 32’ye gerileyen Arçelik oldu. Ayrıca Garanti Bankası, Tofaş ve Ford Otosan’da en fazla yabancı çıkışı olan BIST 30 şirketleri arasında yer aldı. 2022 yılında da BIST30’da 24 şirkette yabancı çıkışı yaşanırken; endekse en fazla katkısı bulunan 5 şirketin (Ereğli, Bim, Tüpraş, Türk Hava Yolları, Koç Holding) her birinde yabancı takas oranı geriledi. Türk Hava Yolları’nın yılbaşında yüzde 38 civarında olan yabancı takas oranı bugün yüzde 31’e çekildi.
BIST100 endeksi yılbaşından bu yana 283 puan yükselirken, bu dönemde yüzde 30’a yakın yükselen Ereğli’nin katkısı 50 puanın üzerinde gerçekleşti. Endekse en fazla puan bazlı katkı sağlayan Ereğli, Bim, Tüpraş, Türk Hava Yolları ve Koç Holding’in payı yüzde 48 seviyesinde oluştu. Sadece bu beş şirketin yılbaşından bu yana endeksi katkısı 140 puan civarında gerçekleşti. Hali hazırda beş şirketin endeks üzerindeki ağırlığı sırasıyla; yüzde 11.1, 5.2, 4.5, 3.6 ve 3.6 seviyesinde. Endekse ağırlığı ise yüzde 28’e tekabül ediyor. Diğer taraftan sırasıyla Anadolu Efes, İş Yatırım M., Sarkuysan, AG Holding ve ARD Grup, endeksi olumsuz etkiledi.