Ülke nüfusu 81,6, yabancılarla 83,2, Suriyelilerle 86,7 milyon

Metin TÜRKYILMAZ

Yaş yapısı, artış oranı ve eğitim seviyesi gibi unsurlarıyla nüfus, ekonomisine, siyasi-askeri-diplomatik gücüne etkisiyle bir ülkenin en önemli avantaj veya dezavantajlarından biridir. Türkiye için hızla yaşlanmasına rağmen Avrupa’ya göre oldukça genç, dinamik bir nüfusa sahiplik önemli bir potansiyeldir. Tabii bu potansiyelin değerlendirilmesi gerekir. Makul bir nüfus artış hızı, yüksek eğitim seviyesi bu açıdan çok önemlidir.

 

Olaya Türkiye açısından bakarsak, nüfus, oranı düşse de artmaya devam ediyor. Nitekim, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, 31 Aralık 2019 tarihi itibarıyla ülke nüfusunu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 83 milyon 154 bin 997 kişi olarak açıkladı.

 

Nüfusun 2019 yılında 1 milyon 151 bin 115 kişi arttığı ve yıllık nüfus artış hızının bir yılda binde 14,7’den binde 13,9’a düştüğü görülüyor. Erkek nüfusu kadın nüfusundan 287 bin 275 daha fazla ama kadınlar nüfus farkını hızla kapatıyor. Kadınların nüfusa oranı yüzde 49,8’de kalırken, erkek nüfus oranı yüzde 50,2’yi buluyor.

 

-Ülke nüfusu binde 13,9, yabancı nüfus binde 264,4 arttı

 

Yabancı nüfus hızla artıyor. Türkiye’de ikamet eden yabancı nüfus bir önceki yıla göre 320 bin 146 kişi artarak 1 milyon 531 bin 180 kişi oldu. Ülke nüfusu binde 13,9 artarken, yabancı nüfustaki artış binde 264,4’ü buluyor. Üstelik Türkiye ikamet veya çalışma iznine sahip kişileri, uluslararası koruma kimlik belgesi ve geçerli adres beyanı olan kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından izinle çıkmış, geçerli adres beyanı bulunan mavi kart hamili kişileri kapsıyor. Kurs, turizm, bilimsel araştırma ve benzeri nedenlerle 3 aydan kısa süreli vize veya ikamet iznine sahip yabancılar ile geçici koruma statüsüyle ülkede bulunan Suriyeliler nüfusa dâhil edilmedi.

 

Her ne kadar ülke nüfusu 83 milyon 154 bin 997’ye çıksa da Göç İdaresi Genel Müdürlüğü verilerine göre, geçici koruma kapsamındaki Suriyeli sayısı 2019 sonu itibarıyla 3 milyon 576 bin 370 kişi bulunuyor. Bu kapsamda İstanbul’daki nüfus 483 bin 445’e ulaşıyor.

 

-Yabancı ve Suriyeli sayısı 5,1 milyonu, İstanbul 16 milyonu geçti

 

Türkiye ikamet eden yabancılar ve geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin toplam nüfusu 5 milyon 107 bin 550’ye yükseldi.

 

Geçi koruma kapsamındaki Suriyelileri de dahil ettiğimizde Türkiye’de yaşayan nüfusun 86 milyon 731 bin 367’ye, İstanbul nüfusu ise 16 milyon 2 bin 712’ye çıkıyor.

 

Yabancılar hariç Türkiye nüfusu ise sadece 81 milyon 623 bin 817 kişi.

 

-Nüfusta seçimin etkisi görüldü

 

İstanbul'un nüfusu, bir önceki yıla göre 451 bin 543 kişi artarak 15 milyon 519 bin 267 kişiye ulaştı. Türkiye nüfusunun yüzde 18,66'sının ikamet ettiği İstanbul'u, 5 milyon 639 bin 76 kişiyle Ankara, 4 milyon 367 bin 251 kişiyle İzmir, 3 milyon 56 bin 120 kişiyle Bursa ve 2 milyon 511 bin 700 kişiyle Antalya izledi.

 

En az nüfus ise 84 bin 660 kişiyle Tunceli’de. Bayburt’un, 84 bin 843, Ardahan’ın 97 bin 319, Kilis’in 142 bin 490, Gümüşhane’nin ise 164 bin 521 nüfusu bulunuyor.

 

Türkiye’de geleneksel bir durum olan seçimlerde özellikle yerel seçimlerde memleketlerinde oy kullanma isteği, nüfus rakamlarına da yansıdığı görülüyor.

 

31 Mart 2019 yerel seçimlerinde memleketlerinde oy kullanmak isteyen özellikle büyükşehirlerde yaşayan binlerce vatandaş ikametgahlarını köylerinin, kasabalarının bulunduğu illere almışlardı. Görünen o ki seçimden sonra ikametgahlar yeniden büyük şehirlere kaydırıldı.

 

-Seçimde ikametgahlarını memleketine götüren seçmenler geri döndüler

İstanbul nüfusu bir yılda 451 bin, Ankara nüfusunu 135 bin artırdılar

 

Örneğin İstanbul’da yıllık nüfus artışı 2018’de sadece 38 bin 493’de kalırken, 2019’da ikametgah taşımanın etkisiyle 451 bin 543’e çıktı. Aynı şekilde Ankara nüfusundaki artış 2018 ve 2019 yıllarında 58 bin 959’dan 135 bin 91’e yükseldi. Bu durum daha az olarak Antalya, Kocaeli, Gaziantep, Adana gibi bazı diğer büyük şehirlerde de görüldü.

 

Buna karşın, seçim döneminde büyükşehirlerden nüfus alan Çankırı, Ordu, Sivas, Erzurum, Çorum, Giresun, Hakkari, Rize, Elazığ, Kastamonu, Yozgat gibi ilerde geçen yılki yüksek nüfus artışı yerini nüfus azalmasına bıraktı. 2018’de Çankırı’nın nüfusu İstanbul’a yakın miktarda 30 bin 288, Ordu’nun nüfusu 29 bin 591, Sivas’ın nüfusu 25 bin 307 artmıştı. 2019’da Çankırı nüfusu, 20 bin 573, Ordu nüfusu 17 bin 734, Sivas nüfusu ise 7 bin 652 azaldı.

 

-Nüfus hızla yaşlanıyor

 

Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıdır. 2019’da, 2018’e göre 32’den 32,4’e yükseldi. Bu rakam erkeklerde 31,7, kadınlarda 33,1 düzeyinde. 2007 yılında ortanca yaş erkeklerde 27,7, kadınlarda 28,8 idi. Bu durum Türkiye nüfusunun hızla yaşlandığını gösteriyor. Ortanca yaş Sinop’ta 40,8’i bulurken, Şanlıurfa’da 20,1’e kadar iniyor.

 

Çalışma çağı olarak tanımlanan 15-64 yaş grubundaki nüfusun oranı, 2007 yılında yüzde 66,5 iken 2019 yılında yüzde 67,8'e yükseldi. Diğer yandan çocuk yaş grubu olarak tanımlanan 0-14 yaş grubundaki nüfusun oranı yüzde 26,4'ten yüzde 23,1'e gerilerken, 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı ise yüzde 7,1'den yüzde 9,1'e çıktı. Görüldüğü gibi çocuk sayısının nüfus içindeki oranı düşerken, 65 ve daha yukarı yaştakilerin oranı artıyor.

 

Türkiye nüfusu ve yıllık artış miktarı:

 

İller

2017

2018

2019

2018 Değişimi

2019 Değişimi

Toplam

80.810.525

82.003.882

83.154.997

1.193.357

1.151.115

İstanbul

15.029.231

15.067.724

15.519.267

38.493

451.543

Ankara

5.445.026

5.503.985

5.639.076

58.959

135.091

İzmir

4.279.677

4.320.519

4.367.251

40.842

46.732

Bursa

2.936.803

2.994.521

3.056.120

57.718

61.599

Antalya

2.364.396

2.426.356

2.511.700

61.960

85.344

Adana

2.216.475

2.220.125

2.237.940

3.650

17.815

Konya

2.180.149

2.205.609

2.232.374

25.460

26.765

Şanlıurfa

1.985.753

2.035.809

2.073.614

50.056

37.805

Gaziantep

2.005.515

2.028.563

2.069.364

23.048

40.801

Kocaeli

1.883.270

1.906.391

1.953.035

23.121

46.644

Mersin

1.793.931

1.814.468

1.840.425

20.537

25.957

Diyarbakır

1.699.901

1.732.396

1.756.353

32.495

23.957

Hatay

1.575.226

1.609.856

1.628.894

34.630

19.038

Manisa

1.413.041

1.429.643

1.440.611

16.602

10.968

Kayseri

1.376.722

1.389.680

1.407.409

12.958

17.729

Samsun

1.312.990

1.335.716

1.348.542

22.726

12.826

Balıkesir

1.204.824

1.226.575

1.228.620

21.751

2.045

Kahramanmaraş

1.127.623

1.144.851

1.154.102

17.228

9.251

Van

1.106.891

1.123.784

1.136.757

16.893

12.973

Aydın

1.080.839

1.097.746

1.110.972

16.907

13.226

Tekirdağ

1.005.463

1.029.927

1.055.412

24.464

25.485

Denizli

1.018.735

1.027.782

1.037.208

9.047

9.426

Sakarya

990.214

1.010.700

1.029.650

20.486

18.950

Muğla

938.751

967.487

983.142

28.736

15.655

Eskişehir

860.620

871.187

887.475

10.567

16.288

Mardin

809.719

829.195

838.778

19.476

9.583

Trabzon

786.326

807.903

808.974

21.577

1.071

Malatya

786.676

797.036

800.165

10.360

3.129

Erzurum

760.476

767.848

762.062

7.372

-5.786

Ordu

742.341

771.932

754.198

29.591

-17.734

Afyonkarahisar

715.693

725.568

729.483

9.875

3.915

Sivas

621.301

646.608

638.956

25.307

-7.652

Adıyaman

615.076

624.513

626.465

9.437

1.952

Tokat

602.086

612.646

612.747

10.560

101

Batman

585.252

599.103

608.659

13.851

9.556

Zonguldak

596.892

599.698

596.053

2.806

-3.645

Elazığ

583.671

595.638

591.098

11.967

-4.540

Kütahya

572.256

577.941

579.257

5.685

1.316

Çanakkale

530.417

540.662

542.157

10.245

1.495

Osmaniye

527.724

534.415

538.759

6.691

4.344

Ağrı

536.285

539.657

536.199

3.372

-3.458

Çorum

528.422

536.483

530.864

8.061

-5.619

Şırnak

503.236

524.190

529.615

20.954

5.425

Giresun

437.393

453.912

448.400

16.519

-5.512

Isparta

433.830

441.412

444.914

7.582

3.502

Yozgat

418.650

424.981

421.200

6.331

-3.781

Aksaray

402.404

412.172

416.367

9.768

4.195

Edirne

406.855

411.528

413.903

4.673

2.375

Muş

404.544

407.992

408.809

3.448

817

Düzce

377.610

387.844

392.166

10.234

4.322

Kastamonu

372.373

383.373

379.405

11.000

-3.968

Uşak

364.971

367.514

370.509

2.543

2.995

Niğde

352.727

364.707

362.861

11.980

-1.846

Kırklareli

356.050

360.860

361.836

4.810

976

Bitlis

341.474

349.396

348.115

7.922

-1.281

Rize

331.041

348.608

343.212

17.567

-5.396

Amasya

329.888

337.508

337.800

7.620

292

Siirt

324.394

331.670

330.280

7.276

-1.390

Bolu

303.184

311.810

316.126

8.626

4.316

Nevşehir

292.365

298.339

303.010

5.974

4.671

Kars

287.654

288.878

285.410

1.224

-3.468

Kırıkkale

278.749

286.602

283.017

7.853

-3.585

Hakkari

275.761

286.470

280.991

10.709

-5.479

Bingöl

273.354

281.205

279.812

7.851

-1.393

Yalova

251.203

262.234

270.976

11.031

8.742

Burdur

264.779

269.926

270.796

5.147

870

Karaman

246.672

251.913

253.279

5.241

1.366

Karabük

244.453

248.014

248.458

3.561

444

Kırşehir

234.529

241.868

242.938

7.339

1.070

Erzincan

231.511

236.034

234.747

4.523

-1.287

Bilecik

221.693

223.448

219.427

1.755

-4.021

Sinop

207.427

219.733

218.243

12.306

-1.490

Iğdır

194.775

197.456

199.442

2.681

1.986

Bartın

193.577

198.999

198.249

5.422

-750

Çankırı

186.074

216.362

195.789

30.288

-20.573

Artvin

166.143

174.010

170.875

7.867

-3.135

Gümüşhane

170.173

162.748

164.521

-7.425

1.773

Kilis

136.319

142.541

142.490

6.222

-51

Ardahan

97.096

98.907

97.319

1.811

-1.588

Bayburt

80.417

82.274

84.843

1.857

2.569

Tunceli

82.498

88.198

84.660

5.700

-3.538