CHP, AKP iktidara geldikten sonra kapatılan Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığının yeniden kurulması için kanun teklifi verdi.

CHP Grup Başkanvekilleri Engin Özkoç, Engin Altay ve Özgür Özel imzasıyla TBMM Başkanlığına sunulan "Türkiye Cumhuriyeti Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığı Hakkında Kanun Teklifi" 16 maddeden oluşuyor.

Teklifin gerekçesinde, Türkiye'de koronavirüse karşı aşı geliştirme çalışmalarının diğer ülkelere ve kurumlara kıyasla 4-6 ay geriden geldiği, iktidarın salgın sürecini iyi yönetemediği iddia edildi.

Kovid-19 ile mücadelede risk grupları için tavsiye edilen grip ve zatürre aşılarının temininde de Türkiye'nin zorluk yaşadığı ileri sürülen gerekçede, şu ifadelere yer verildi:

"Risk gruplarının tamamı için bu aşıların temin edilemediği ortadadır. Ülkemizde aşı, serum, ilaç ve test materyali geliştirmek ve üretmek üzere araştırmalar yapmak ve halk sağlığının korunması amacıyla temel laboratuvar hizmetlerini yürütmek amacıyla Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığının yeniden açılması gerekmektedir. Bu kanun teklifiyle ülkemizde yeniden aşı üretilebilmesinin sağlanması amacıyla hem bulaşıcı hastalıklara karşı savaşımda bilimsel bir araştırma merkezi hem de aşı Ar-Ge ve üretim merkezi olacak şekilde Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığının yeniden açılması amaçlanmaktadır."

Teklifle, aşı, serum, ilaç ve test materyali geliştirmek ve üretmek üzere araştırmalar yapmak ve halk sağlığının korunması amacıyla temel laboratuvar hizmetleri yürütmek için Sağlık Bakanlığına bağlı olarak Türkiye Cumhuriyeti Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığının kuruluşuna, yönetimine, gelir ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi öngörülüyor.

Merkez ve illerde laboratuvarlar kurulması öngörülüyor

Epidemi ve/veya pandemi ilan edilen durumlarda, Başkanlığın salgın hastalıkla mücadele kapsamında aldığı kararların, tüm kamu kurum ve kuruluşları, kamu idareleri ile gerçek ve tüzel kişiler yönünden bağlayıcı olması, bu kararlara uymayanların, üç aydan altı aya kadar hapisle cezalandırılması isteniyor.

Teklifte, Başkanlık personelinin, 657 sayılı Kanun'a tabi olması; Başkanlığa bağlı laboratuvarlarda salgın hastalıklar ve genel sağlığa ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler tarafından talep edilen tetkik, inceleme, araştırma ve muayenelerden ücret alınmaması düzenleniyor.

Ancak genel sağlığı ilgilendirmeyen, gerçek ve tüzel kişilere ait muayene, tahlil, tetkik, inceleme ve araştırma iş ve işlemlerinden ücret alınması planlanıyor.

Refik Saydam Hıfzıssıhha Müessesesi'nin tarihçesi

Refik Saydam Hıfzıssıhha Müessesesi 27 Mayıs 1928 tarihinde kurulmuştur. Kurulduğu tarihte geçerli olan 1267 sayılı yasa tasarısı uyarınca Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına bağlı idi. Kurumun yetki ve sorumlulukları, gelişen ihtiyaçlar karşısında değiştirilerek 4 Ocak 1941'de yeniden belirlenmiştir. Müessesenin ismi 14 Aralık 1983'te "Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı" olarak değiştirilmiş ve Sağlık Bakanlığı'na bağlı kuruluş haline getirilmiştir.

663 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 2/11/2011 tarihinde yürürlüğe girmesi ile Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'na devir olunmuştur. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu da, daha sonra T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü olarak isimlendirilmiştir. Bu müdürlük altında Refik Saydam isimli herhangi bir birim artık bulunmamaktadır.

Görevde bulunduğu süre zarfında kurumda gerçekleştirilen çeşitli ilklerden bazıları şunlardır:

1931: Ağız yoluyla uygulanan BCG Aşısı üretimi.
1932: Serum üretiminin ülke ihtiyacını karşılayacak düzeye gelmesi sonucu, dışarıdan serum ithali durduruldu.
1933: Simple Metodu ile kuduz aşısı üretimi.
1934: İstanbul Aşıhanesi'nin enstitü bünyesine nakli ve çiçek aşısı üretimi ülke ihtiyacını karşılayacak düzeye gelmesi.
1942: Tifüs aşısı ve akrep serumu üretimi.
1948: Boğmaca aşısı üretimi. İnfluenza virüsü, New-Castle virüsü ve tavuk vebası üzerine araştırmaların başlaması.
1950: İnfluenza Laboratuvarı'nın Dünya Sağlık Örgütü tarafından Uluslararası Bölgesel İnfluenza Merkezi olarak tanınması, influenza aşısı üretimi.
1958: Frenginin modern yöntemlerle teşhisi.
1965: Kuru çiçek aşısı üretimi.
1970: Fibrinojen, albumin ve gamma globulin üretimi.
1983: Kuru BCG aşısı üretimi.
1987: AIDS Araştırma ve Doğrulama Merkezi'nin açılması.
1992: Kan ürünlerinin viral inaktivasyonu.