Ağustos ayında açıklanan ABD verileri, ülkenin özel sektör istihdamında ve dış ticaret dengesinde yaşanan yavaşlamayı gözler önüne serdi. Özel sektör istihdamı, işgücü piyasasının gevşemesiyle beklentilerin altında bir artış gösterirken, ticaret açığı da rekor seviyeye yükseldi. Bu durum, ekonominin yavaşladığına dair endişeleri artırdı ve Federal Rezerv’in faiz indirimine gitme ihtimalini güçlendirdi.
ADP Ulusal İstihdam Raporu’na göre, özel sektör istihdamı ağustos ayında 54.000 kişi arttı. Bu rakam, Reuters’ın anketine katılan ekonomistlerin 65.000 kişilik artış tahmininin altında kaldı. İşgücü piyasasının zayıfladığına dair bu veriler, Başkan Donald Trump’ın uyguladığı gümrük vergileri ve göçmenlik önlemleri gibi politikalarla ilişkilendirildi.
Küresel işten çıkarma danışmanlığı şirketi Challenger, Gray and Christmas’ın ayrı bir raporuna göre, ABD’deki işverenler tarafından açıklanan işten çıkarmalar ağustos ayında %39 artışla 85.979’a yükseldi. Bu, 2020’den bu yana ağustos ayı için en yüksek toplam rakamdı. Hükümet Çarşamba günü, COVID-19 pandemisinden bu yana ilk kez Temmuz ayında işsizlerin sayısının mevcut iş pozisyonlarının sayısından fazla olduğunu bildirdi. Federal Rezerv’in Çarşamba günü yayımladığı “Beige Book” raporunda da “şirketlerin zayıf talep veya belirsizlik nedeniyle işçi almakta tereddüt ettikleri” belirtildi.
Reuters’ın ekonomistlerle yaptığı ankete göre, ABD verileri içinde hükümetin yakından takip edilen istihdam raporunda, temmuz ayında 73.000 artan tarım dışı istihdamın ağustos ayında 75.000 arttığı görülüyor. Hükümetin ağustos ayında yaptığı açıklamaya göre, istihdam artışı son üç ayda aylık ortalama 35.000 işken, 2024’ün aynı döneminde 123.000 idi. İşsizlik oranının temmuz ayındaki %4,2’den %4,3’e çıkması bekleniyor. Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell, geçen ay ABD merkez bankasının 16-17 Eylül’deki politika toplantısında olası bir faiz indirimi sinyali vererek, işgücü piyasasındaki risklerin arttığını kabul etti.
Ticaret açığı rekor seviyeye ulaştı
ABD verileri arasında dış ticaret dengesinde de benzer bir tablo ortaya çıktı. Ticaret Bakanlığı Ekonomi Analiz Bürosu‘nun açıkladığı verilere göre, ticaret açığı Temmuz ayında %32,5 artarak 78,3 milyar dolara ulaştı. Bu artışın en büyük nedeni, rekor seviyeye çıkan ithalat oldu. Sermaye ve diğer mal girişlerinin artması, ithalat rakamlarını yükseltirken, ihracattaki ılımlı artış bu dengeyi bozdu. Bu durum, üçüncü çeyrekte ticaretin gayri safi yurtiçi hasıladan (GSYİH) düşüşe geçebileceği beklentisini doğurdu. Trump yönetiminin gümrük vergileri de bu dalgalanmalarda etkili oldu. Bir ABD temyiz mahkemesi geçen cuma, uygulanan vergilerin çoğunun yasa dışı olduğuna karar verdi.
ABD verilerine göre, ilk çeyrekte dış ticaret açığı GSYİH’den rekor bir 4,61 puan düşüşe neden oldu, ardından keskin bir dönüşle Nisan-Haziran çeyreğinde 4,95 puan artışa neden oldu ve bu da rekor bir katkı oldu. ABD verilerine göre ekonomi, yılın ilk üç ayında %0,5 oranında daraldıktan sonra, geçen çeyrekte yıllık bazda %3,3 oranında büyüdü. Atlanta Federal Rezerv şubesi şu anda bu çeyrekte GSYİH’nin %3,0 oranında artacağını tahmin ediyor. İthalat %5,9 artışla 358,8 milyar dolara yükseldi. Mal ithalatı %6,9 artışla 283,3 milyar dolara çıktı. Bu artış, 9,6 milyar dolarlık parasal olmayan altın artışını yansıtan, endüstriyel malzeme ve materyal ithalatındaki 12,5 milyar dolarlık artıştan kaynaklandı. Ancak petrol ithalatı, Nisan 2021’den bu yana en düşük seviyedeydi.
ABD verilerine göre ihracat %0,3 artışla 280,5 milyar dolara yükseldi. Mal ihracatı %0,1 artışla 179,4 milyar dolara yükseldi. Sermaye malları ihracatı, bilgisayar aksesuarları ve sivil uçak sevkiyatlarının etkisiyle 0,6 milyar dolar artışla 59,9 milyar dolarlık rekor seviyeye ulaştı. Kazı makineleri ihracatı 1,5 milyar dolar azaldı. Mal ticareti açığı %21,2 artarak 103,9 milyar dolara ulaştı. Çin ile mal ticareti açığı 5,3 milyar dolar artarak 14,7 milyar dolara ulaştı. Ülke ayrıca Meksika, Vietnam, Avrupa Birliği, İsviçre, Hindistan, Güney Kore ve Japonya ile de mal ticareti açığı verdi.
İşgücü piyasasında soğuma
İstihdam piyasasındaki yavaşlama, diğer verilerle de doğrulandı. Hükümet, Temmuz ayında işsiz sayısının mevcut iş pozisyonlarının sayısından fazla olduğunu bildirdi. Bu durum, COVID-19 pandemisinden bu yana ilk kez yaşandı. Küresel işten çıkarma danışmanlığı şirketi Challenger, Gray and Christmas’ın raporuna göre, ağustos ayında açıklanan işten çıkarmalar da %39 artarak 85.979’a yükseldi. Bu, 2020’den bu yana ağustos ayı için en yüksek rakam oldu. Federal Rezerv’in “Beige Book” raporunda da şirketlerin zayıf talep nedeniyle işçi almakta tereddüt ettikleri belirtildi.
Geçen ay açıklanan ABD verilerine göre, işverenler temmuz ayında sadece 73.000 yeni iş yarattı. Bu rakam, ekonomistlerin tahminlerinin çok altında kaldı ve Trump’ın, istihdamda ani bir düşüş yaşandığına dair “şok” olduğunu ifade etmesine neden oldu. Ayrıca, Çalışma Bakanlığı’nın Mayıs ve Haziran aylarında ekonominin yarattığı iş sayısını keskin bir şekilde aşağıya doğru revize etmesi de endişe vericiydi. Bu, ekonominin önceden düşünülenden daha zayıf olduğunun bir işaretiydi.
Ekonomistlere göre, bu tür revizyonlar yaygındır. ABD’de yaklaşık 160 milyon işçi olduğu için, Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun her ay her işi sayması imkansızdır. Yine de, Çalışma Bakanlığı’nın temmuz ayında iş büyüme hızını yeniden hesaplaması, ABD verileri içinde 1968’den bu yana en büyük iki aylık aşağı yönlü revizyon olması nedeniyle dikkat çekiciydi. Bankrate’in kıdemli ekonomi analisti Mark Hamrick, “Önceki rapor, önceki iki ay için yapılan aşağı yönlü revizyonlar açısından açıkça şok ediciydi ve istihdamı yeni bir bakış açısıyla, ve tabii ki olumlu bir bakış açısıyla değil, değerlendirmek gerektiği konusunda bir hesaplaşma yarattı” dedi.
Fed’in faiz indirimi ihtimali
Zayıf ekonomik ABD verileri, Federal Rezerv’i faiz indirimine itebilir. Fed Başkanı Jerome Powell, geçen ay istihdama yönelik aşağı yönlü risklerin arttığını kabul etti ve eylül ayında faiz indirimi için bir fırsat olabileceğini işaret etti. Birçok ekonomiste göre, bir ay daha zayıf veya yatay bir istihdam artışı bu görünümü güçlendirecek ve merkez bankasının 16-17 Eylül’deki bir sonraki politika toplantısında faiz indirimine gitme yolunda ilerlemesini sağlayacaktır.
Oxford Economics, yakın tarihli bir raporunda, “[Fed]’in faiz indiriminden vazgeçmesi için raporun tahminlerimizden önemli ölçüde daha güçlü olması gerekir” dedi. CME Group’un FedWatch aracına göre, 3 Eylül itibarıyla tüccarların %95’i Fed’in faiz oranını çeyrek puan düşürme olasılığının yüksek olduğunu düşünüyordu. Faiz indirimi, durgunlaşan iş piyasasını ve genel ekonomik yavaşlamayı canlandırmak için kritik bir adım olabilir
