Boeing (NYSE:BA) hisseleri, dün %3,2’lik bir artışla Ocak 2024’ten bu yana en iyi kapanışını yaptı. Bu yükselişin arkasında ise beklenmedik bir neden yatıyor: Havacılık sektöründe on yılı aşkın süredir yeni bir uçak modelinin duyurulmaması.
İşte sektördeki bu genel yavaşlama, son yıllarda büyük zorluklarla mücadele eden Boeing‘e toparlanması için kritik bir zaman kazandırıyor.
16 Haziran’da başlayacak olan Paris Air Show’da da yepyeni bir ticari uçak modelinin duyurulması beklenmiyor. Bu durum, yatırımcıları ve sektör profesyonellerini, inovasyonun neden durduğunu ve bunun bu şirket gibi dev bir üretici için ne anlama geldiğini sorgulamaya itiyor.
Havacılık sektöründe inovasyon neden durdu?
Son 60 yıldır Boeing ve Airbus, genellikle her üç yılda bir yeni bir uçak programı duyuruyordu. Bu gelenek, Boeing‘in 707 modelini tanıttığı 1950’lerin sonlarına kadar uzanıyordu. Sorunlu 737 MAX modeli ise, Airbus’ın 2010’da başarılı A320neo programını açıklamasının ardından 2011’de duyurulmuştu.
Ancak Boeing, 777x’i 2013’te duyurduğundan beri on yıldan fazla bir süredir yeni bir program açıklamadı. Pandemi ve Boeing‘in kendi iç sorunları, bu yavaşlamanın ana nedenleri oldu.
Pandemi, sektörün dört yıllık büyümesini yok ederken, tedarik zincirlerinde de ciddi bozulmalara yol açtı. Bu durum, üreticilerin yeni uçak üretme kabiliyetini kısıtladı ve sipariş birikimlerini rekor seviyelere çıkardı.
Yeni motor teknolojisi Boeing’e zaman kazandırıyor
Boeing CEO’su Kelly Ortberg bir açıklamasında, yeni bir uçak için pazarın, teknolojinin ve şirketin bilançosunun hazır olması gerektiğini söyledi. Ortberg, “Bugün bu alanların hiçbirinde hazır değiliz,” dedi.
Özellikle yeni motor teknolojisindeki gelişmelerin beklenmesi, sektörü bir bekleme sürecine soktu. Modern turbofan motorlarda verimlilik artışları zamanla azaldığı için, milyarlarca dolarlık yeni bir uçak programını haklı çıkarmak zorlaştı.
GE Aerospace ve Safran’ın ortak girişimi olan CFM, yakıt verimliliğini %20 artırabilecek RISE motor programını geliştiriyor. Bu motorun 2030’larda ticarileşmesi hedefleniyor. Bu takvim, zor durumdaki şirkete finansal ve operasyonel olarak toparlanması için değerli bir ‘nefes alma’ süresi tanıyor.
Pazar dinamikleri ve Airbus’ın hakimiyeti
Elbette, Airbus’ın da yeni bir jet duyurusu yapmamasının başka nedenleri var. En önemlisi, buna ihtiyacı yok. Airbus, dar gövdeli uçak pazarında %60’ın üzerinde bir payla hakim konumda bulunuyor.
Hava yolu devi yıllardır yeni bir orta boy uçak üretmekte tereddüt ederken, bu durum Airbus’ın pazar payını daha da artırmasına neden oldu. Analistlere göre, Boeing‘in Airbus’a karşı pazar payını korumak için bile olsa eninde sonunda yeni bir uçağa ihtiyacı olacak.
Ancak şimdilik, sektördeki bu ‘zorunlu mola’, şirketin kendi iç sorunlarını çözmesi için beklenmedik bir fırsat sundu. Bu durum, dün Boeing hisselerindeki %3,2’lik artışın ve şirketin ilk çeyrek kazançlarını açıklamasından bu yana yaşadığı %34’lük değer kazancının arkasındaki temel dinamik olarak öne çıkıyor.
