Kurdaki yukarı yönlü hareketleri makroihtiyati önlemlerle kontrol etme çabasına karşılık dolar/TL küresel çapta dolar endeksinin değer kazanması ve kredi derecelendirme kurumlarından gelen not indirimi ve uyarılar sonrasında önlemler önceki seviyesini aştı. Önce 9 Haziran’da ardından da 24 Haziran’da başta Hazine ve Maliye Bakanlığı olmak üzere Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile Merkez Bankası üst üste makroihtiyati önlemleri devreye aldı. 24 Haziran öncesi 17.4473 lira seviyelerinde olan dolar/TL önlemlerin açıklanmasının ardından 16.09 liraya kadar gerilese de yönünü yeniden yukarıya çevirdi. Dün ise Türkiye piyasalarının bayram tatili sonrası açılmasıyla birlikte dolar endeksi beklentinin üzerinde gelen ABD enflasyon verisi ile 108 seviyelerini aşarken ederken dolar/TL 17.46 lirayı geçti. Türkiye’nin 5 yıllık iflas risk primi CDS’leri ise 882.94 puanla yükselişini sürdürdü.

Dünya'nın haberine göre Euro/dolar paritesi 1 seviyesinin altında inse de içeride Euro/TL arttı ve ABD enflasyon verisi öncesi Euro/TL 17.56 lirayı geçti ardından 17.47 seviyelerine çekildi. Yine ABD enflasyon verisi öncesi yatay olan BİST100 endeksi de veri sonrası negatife döndü.

En çok kaybeden lira oldu Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan, Fitch’in kredi notunu daha da düşürmesi ve dolarda daha güçlü bir yükseliş ivmesi yakalanmasıyla, bayram tatili dönüşünde gelişen piyasa para birimleri arasında en çok değer kaybedenin lira olduğunu vurguladı. Erkan, “Fitch’in not indiriminin temelinde yatan sebepler, aslında liraya son dönemde ciddi değer kaybı yaşatan alışılmışın dışında ekonomi politikası perspektifi noktasında yoğunlaşma göstermekte. Fitch, Türkiye'nin ülke borç notunu B+'dan B+'ya indirdi ve hükümet politikalarının ‘artan enflasyona’ katkıda bulunduğunu ve sermaye girişlerini caydırdığını söyledi” dedi.

Doların da küresel anlamda ciddi bir ivme yakalamış durumda olduğunu dile getiren Erkan, şunları söyledi: “Lira, son değer kaybı hareketleriyle beraber BDDK’nın ticari lira kredilerini kısıtlamasını takip eden iki gün içinde elde edilen kazanımları tersine çevirdi. Bu arada, 5 yıllık CDS’ler yani Türk tahvillerini beş yıl süreyle temerrüde karşı sigortalamanın maliyeti artarak 2008'den bu yana en yüksek seviyeye yaklaştı. Yeni ekonomi programı çerçevesinde uygulanan para politikasının ekonomi teorilerinden ayrışması nedeniyle TL'deki zayıf seyrin devam etmesini, ABD Dolarının ise küresel ölçekte değer kazanımlarını sürdürmesini bekliyoruz.”

Moody’s’ten BDDK hamlelerine karşı uyarı

Bu arada uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) belirli bir döviz varlığı olan şirketlere getirdiği ticari TL kredi yasağının Türkiye’nin bankacılık sektörünün kredi notu açısından negatif olduğu değerlendirmesinde bulundu. Kurumun 13 Temmuz tarihli değerlendirmesinde, kararın, bankaların kredi kalitesine zarar verebileceği ve ortodoks olmayan para politikası nedeniyle zaten hasar görmüş durumda olan yatırımcı güveninin daha da bozulmasına neden olabileceği öngörüldü. Raporda ayrıca BDDK düzenlemesi sonrası şirketlerin döviz varlığının azalmasının şirketlerin kurdaki değer kaybına olan direncini azaltabileceği uyarısı yapıldı. Kurum konuya ilişkin raporunda geçen ay yapılan düzenlemenin bankaların kredi kalitesine zarar vereceğini ve yatırımcı güvenini düşüreceğini bildirdi. Şirketlerin refinansman riskinin arttığına işaret edilen raporda bankacılık sektörünün varlık kalitesinde baskıya yol açabileceği ifade edildi. Değerlendirmede, “Yüksek enflasyonun finansman ihtiyaçlarını önemli ölçüde artırdığı bir dönemde şirketlerin krediye erişimini azaltmak, likidite ve yeniden finansman risklerini artırıyor” denildi.

Öte yandan geçen hafta cuma günü de uluslararası kredi derecelendirme kurumu Fitch Türkiye’nin kredi notunu artan enflasyon, genişleyen cari açık ve diğer ekonomik riskleri gerekçe göstererek "B+"dan "B "ye düşürdü, görünüm ise negatif. Kurum şubatta da Türkiye’nin kredi notunu, "BB-"den "B+"ya indirmiş ve not görünümünü de "negatif" olarak belirlemişti.

Bu arada yayımladıkları takvime göre S&P’nin 30 Eylül’de, Fitch’in 18 Kasım’da, Moody’s’in ise 25 Kasım’da Türkiye kredi notu gözden geçirme tarihleri bulunuyor.