Ekonomistler ve sektördeki kişiler, kişi başına Avrupa dışında dünyanın en büyüğü olan 10 milyar A$'lık (6,6 milyar $) Avustralya kafe endüstrisinin, artan elektrik faturaları, üretim maliyetleri, ücretler ve kiraların yanı sıra faiz artışlarının getirdiği isteğe bağlı harcamalardaki yavaşlamadan oluşan kuvvetli bir fırtınanın erken ve görünür bir zayiatı olarak şekillendiğini söylüyor.

Reuters'in popüler kafe siparişleri üzerine yaptığı bir analiz, elektrikten sığır eti kesimine kadar tüm genel giderler dahil olmak üzere ticari olarak bir biftekli sandviç üretmenin maliyetinin son iki yılda altıda bir oranında arttığını, isteğe bağlı harcamaların ise yatay seyrettiğini ve sektörün tipik %10'luk kar marjını etkili bir şekilde sildiğini ortaya koydu.

Avustralya'nın en popüler kahve siparişlerinden biri olan flat white yapmanın maliyeti neredeyse beşte bir oranında arttı.

Sonuç ise daha az kâr, daralan bir düzenli müşteri havuzu ve kapanmanın eşiğine gelen işletmeler.

Sydney şehir merkezindeki Goodsline Cafe'yi, övgü dolu yorumlarla açtıktan ve tefrişat için yaklaşık 1,5 milyon A$ harcadıktan iki yıl sonra geçen ay kapatan eski Dünya Latte Şampiyonu Jack Hanna, "Hayat pahalılığı, özellikle günlük yemek için gelen insanları zorlamaya başladı" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

"İnsanlar, süpermarket de oldukça pahalıya mal olduğunda, isteğe bağlı ürünlere para harcamak istemiyor. Fiyatlarımızı arttırmak ve personele geçinebilecekleri bir ücret ödemek zorunda kaldık".

Hanna'nın Goodsline'ı toplamasına yardım eden yakındaki bir kafe sahibi olan Damian Krigstein, işletmesi Bar Zini'nin maliyetleri düşürmek için paket servise geçmeyi planladığını söyledi.

Krigstein, "Sydney'de etrafınıza baktığınızda kiraya verilen pek çok işletme, çocukluğunuzdan kalma kurumların artık tamamen yok olduğunu, insanların geçim kaynaklarını kaybettiğini görüyorsunuz - bu korkutucu zamanlar" dedi.

COVID-19 öncesinde, Avustralya'da satılık ilanı verilen küçük işletmelerin yaklaşık üçte birini ağırlama mekanları oluşturuyordu. Satış acenteleri, artık daha fazla işletmenin satışa çıkarıldığını ve ağırlama mekanlarının oranının yarıya yaklaştığını, talep edilen fiyatların tarihi piyasa değerlerinin %50'sine kadar indirildiğini söylüyor.

SBS Business Brokers'ta broker olan Peter Meredith konuyla ilgili şunları söyledi: "Bu konaklama tedarikçilerinin çoğu COVID'den kurtulduktan sonra tükenmiş durumda. Kira kontratlarından kurtuldukları için rahatlamış durumdalar."

Satılık ilanı verilen kafelerin yaklaşık altıda biri alıcı bulamadan kapanıyor.

Ülke çapında satılık 400'den fazla konaklama işletmesi bulunan Link Business Sales Australasia'nın yöneticisi Guy Cooper, "İnsanlar artan elektrik, maaşlar ve kira nedeniyle paniklemeye başlıyor" dedi.

Avustralya Menkul Kıymetler ve Yatırım Komisyonu verileri, COVID ile ilgili hükümet korumalarının süresinin dolmasıyla Mayıs ayında iş iflaslarının son sekiz yılın en yüksek aylık oranına ulaştığını gösterdi.

Bir kredi raporlama kuruluşu olan CreditorWatch, şimdiye kadar iflasların inşaat firmaları tarafından domine edildiğini, ancak önümüzdeki yıl konaklama sektörünün bunu geçmesinin beklendiğini söylüyor.

CreditorWatch CEO'su Patrick Coghlan, işletmeler arası bir kuruluşun fiyatları %10 veya %20 artırabileceğini, ancak konaklama sektöründe bunun mümkün olmadığını söyledi ve ekledi:

"Pastırma ve yumurtalı ekmek için 30 A$ talep edemezsiniz."

Ukrayna savaşının kömür ve gaz piyasalarını sekteye uğratmasının ardından enerji fiyatları %30'a varan oranlarda artarken, yıllarca süren aşırı hava olaylarının ardından toptan ürün maliyetleri de yükseldi.

İşsizliğin rekor düzeyde düşük olmasıyla birlikte, konaklama sektörü çalışanları da dahil olmak üzere ücretler de artıyor.

Buna ek olarak, pandemi kafelerin gelirden pay alan üçüncü taraf dağıtım platformlarına bağımlılığını artırdı.

Enflasyonla mücadele etmek için Avustralya Merkez Bankası faiz oranlarını 14 ayda 400 baz puan artırarak bir neslin en hızlı sıkılaştırmasını gerçekleştirdi. Temmuz ayında faiz artırımına ara verdi ancak halen %7 seviyesinde seyreden enflasyonun yavaşlamaması halinde faiz artırımına devam edebileceği uyarısında bulundu.

Sidney'in banliyölerinden bir kafe sahibi olan David Cox, artan elektrik faturaları ve tüketici harcamalarındaki çöküşün kira ödemelerini imkansız hale getirmesi nedeniyle, iki yıl önce işletmeyi satın almak ve yenilemek için harcadığı 170.000 A$'ın en az %60'ını kaybedeceğini düşünerek satacağını söyledi.

"Mortgage oranları çok zarar verdi" diyen 59 yaşındaki Cox, günlük kazancının geçen yıl 1.000 A$'dan 200 A$'a düşmesi üzerine kısa süre önce üç gündelik çalışanını işten çıkardı. Cox'un aylık enerji faturası 3.000 A$'dan 3.800 A$'a yükselmek üzere, bu da neredeyse tüm geliri demek.

Cox ayrıca "Eskiden müdavimlerimden bazıları hala gelip kahve alıyor ve 'Öğle yemeği getirmek zorunda kaldık. Evden getirdik' diyorlar" dedi.

(1$ = 1,5103 Avustralya doları)