Birçok analist, elektrikli araç satışlarının artmasıyla birlikte Çin'in benzin talebinin önümüzdeki yılın başlarında zirve yapabileceğini, bunun da dünyanın en büyük çevre kirleticisi için bir enerji dönüşümü dönüm noktası ve küresel rafineriler için bir baş ağrısı yaratacağını söylüyor.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve danışmanlık şirketi Rystad Energy, Çin'in en yüksek benzin talebine ilişkin tahminlerini yaklaşık bir yıl öne çekerek 2024 yılına çekerken, Çin devlet şirketleri PetroChina ve Sinopec bu tarihi 2025 olarak görüyor.

Dünyanın 2 numaralı petrol tüketicisinde benzin talebindeki artışın daha önce durması, Çinli rafinerileri Asya'ya motorin ihracatını artırmaya itecek ve onları daha fazla nafta, dizel ve jet yakıtı üretmeye teşvik ederek bölgedeki rafinaj marjlarını daraltacak.

IEA'nın petrol endüstrisi ve piyasaları bölümü başkanı Toril Bosoni, "Rafinerilerin üretimlerini yeniden dengelemeleri zor olacak" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

"Jet yakıtı ve gaz yağı gibi daha yüksek orta distilat verimlerine doğru bir kayma görüyoruz. Ayrıca nafta ve benzinin petrokimya hammaddelerine yeniden dengelendiğini görüyoruz."

Elektrikli araçların şahlanışı

Çin Otomobil Üreticileri Birliği'nin verilerine göre, Ocak-Mayıs döneminde elektrikli araçların dünyanın en büyük otomobil pazarındaki payı 2021'in aynı dönemindeki %9 seviyesinden %28'e yükselirken, benzinli araçların payı %91'den %72'ye geriledi.

EY danışmanlık şirketinin küresel otomotiv ve ulaşım baş analisti Gaurav Batra, Çin'in şimdi şarj altyapısını iyileştirerek ve bankaları, yerel yönetimleri ve otomobil üreticilerini destek sunmaya teşvik ederek kırsal alanlarda elektrikli araçların benimsenmesini teşvik etmek istediğini söyledi.

Paris merkezli IEA, elektrikli araç satışlarının hızlanmasının bir sonucu olarak, Çin benzin talebinin 2024 yılında günde yaklaşık 3,7 milyon varil (bpd) ile zirve yapmasını beklemekte ve daha önce 2025/2026 yıllarında talebin plato yapacağı tahminini öne çekiyor.

Rystad Energy'nin kıdemli başkan yardımcısı ve petrol ticareti başkanı Mukesh Sahdev, zirvenin 3,7 milyon varil/gün olacağını, ancak bunun 2024 ile 2025 yılları arasındaki daha önceki bir projeksiyona kıyasla 2024'ün ilk çeyreği kadar erken bir tarihte gerçekleşeceğini söyledi.

Çin'in devlet rafinerisi CNPC'nin araştırma kolu, elektrikli araç satışlarının hızlanmasını gerekçe göstererek benzin talebinin 2025 yılında zirve yapmasını bekliyor ve 2026 ile 2030 yılları arasında benzin talebinin yıllık %2,3 oranında daralacağını öngörüyor.

Ülkenin rafine yakıt talebinin 2025 yılı civarında zirve yapacağını öngören Asya'nın en büyük rafinerisi Sinopec'in Yönetim Kurulu Başkanı Ma Yongsheng Pazartesi günü yaptığı açıklamada Çin'in rafinaj kapasitesini sıkı bir şekilde kontrol edeceğini ve petrokimya endüstrisinin düşük karbonlu, yüksek kaliteli büyümeye geçişini hızlandıracağını söyledi.

Dünyanın en çok benzin tüketen ülkesi olan ABD'de benzin tüketiminin 2019'da zirveye ulaşması ve Çin'in de gelecek yıl zirveye ulaşacak olması nedeniyle, küresel benzin piyasaları 2025'ten itibaren fazla vermeye başlayabilir.

IEA'nın orta vadeli bir görünümde yer alan tahminlerine göre, rafineriler tarafından önemli bir üretim ayarlaması yapılmaması durumunda, önümüzdeki beş yıl içinde bolluğun istikrarlı bir şekilde artarak 2028 yılına kadar yaklaşık 1,3 milyon varile ulaşması bekleniyor.

Kuzey Amerika, Çin ve Hindistan'ın her birinin 2028 yılında kabaca dengeli benzin piyasalarından sırasıyla yaklaşık 600.000 varil, 900.000 varil ve 130.000 varil net ihracatçıya dönüşebileceği belirtildi.

Ulaşım yakıtlarından uzaklaşan Çin'deki yeni rafineriler petrokimyasallara odaklanıyor.

Energy Aspects Çin enerji piyasası analisti Jianan Sun, örneğin, faaliyete geçen en son mega rafineri olan Shenghong Petrochemical'ın benzin, dizel ve jet yakıtı için toplamda sadece %30'luk bir tasarım verimine sahip olduğunu, bu yılın ilk çeyreğinde ise bu oranın Çinli ana şirketler için %65 olduğunu söyledi.

Çin devlet rafinerisinden bir yetkili Reuters'a yaptığı açıklamada, bazı rafinerilerin nafta gibi hammaddelerin üretimini artırdığını, diğer iyileştirilmiş tesislerin ise kimyasallara işlenmek üzere daha fazla propilen ve olefin bazlı türevler ürettiğini söyledi.

Çin'in petrokimyaya yönelik büyük hamlesi halihazırda küresel çapta bir bolluğa neden olarak şirketleri yatırımlarını yüksek kaliteli enerji geçiş malzemelerine kaydırmaya teşvik ediyor.